Umthondo kaqhwayilahle - EO

UGumede akasaligudli nakuligudla iguma. Sewawa bhu, intshebe seyidla umhlabathi. Wo hhe hamba mnyaka, guga sithebe kade wawudlela. Asikho esiguga namogxolo aso. UYeyeye lo osewaba nje. Usesindwa ngisho nayibhulukwe, futhi ngiyasola ukuthi akaseyedwa, "nesifo" sesimbambe phansi. Usevele wamxhilibana nje wambimbibimbi ungafunga ukuthi eminye ubhanselwa ngayo. Lapho-ke usethithibele sengathi inkukhu inethile. Kwakuyizinto zami njalo lezi. Wayebhebhana uGumede uyangizwa! Angikaze ngimthole ofana naye. Wayengibonda bonda ngomthondo ngichame ngichamile. Ngelinye ilanga kwaze kwabuza okungabantabami ukuthi ngidliwa yini ekameleni, engiphethe ngomthondo uYeyeye, engibhuxeka sengathi kwakuthiwe uyaligcina igolo ngalobuya busuku. Kwaze kwaphoqeleka ukuthi ajombe ngewindi loku okungumfana wami omdala kungqongqoza, kufuna ukuzibonela ukuthi ngangingalinyazwa yilutho. Futhi izingane, kungibelesela nje kwabe kuna 9 years ukufa kwezintaba, sekungazikhohliwe kuyindoda engangivikela uma ngivelelwa yingozi.

Sengadlala izimfunda makhwela zifundela kumina. Engabe labantu babekuphi uGumemde efunda ukudla igolo. Angiwuvali impela umlomo ukube isikhathi siyahlehliswa ngabe ngizihlehlisela sona kubuye lezansuku engangibhejwa kamnandi yiloqhwayilahle onguMpangazitha. Phela angithi wayengibhebha nje sasintshontshana ngoba loku okungu Mthuthuzeli kwami kade kwazidlalela ushukela. Umsunu kugcina ngokuwukhotha njengenkunzi yeBlaman ingakakubhuxeki okuyisithole ngomthondo. Ngiumbiza ngoGumede nje ngoba wayengikhwela engangidlalisi. Empeleni uyingane lapha kimi, kona ngesikhathi aqala ngaso ukungibhebha, wayesengumfanyana wesikole. Futhi kade ngayiqala imikhuba. Into ngingumama o-right ngoba ngishayela phansi. Awami amahlazo ukuhanjwe kuphuzwa ngawo amatiye yonke imizi le. Okuhle nje ukuthi ngasheshe ngavula la ekhanda. Lamakhanjana alapha endlini ngaka Gumede womathathu. Ukupriventa ngakuqala ngiseyintombazane. Phela ngisafunda ngasengivele nje ngizidlela othisha.

Ngangivele ngihlale kulayini ophambili ngifake emfushane ishuniki le. Ngothi ngikubona okunguthisha kube kugwinya amathe ubala. Kothi kusuka kube kusibhalisa ihome-work, kanti kufuna ukungigogora kahle sekuhleli phansi kungaboni muntu ukuthi kuqhanyelwe. Babengibhebha nabo othisha, ngangize ngisole ukuthi bayatshelana. Kodwa akunani ngoba babekhokha futhi nalemithetho ethi hhayibhebha longane yayingakabi khona. Phela mina ngiqale ukudliwa ngino13 years. Ngina 15, ngase ngiyinkakha endala, sengibhebhisa ngisho o-principal. Ngivele ngibe namahlonyana uma ngikhumbula ukuthi naleliyakhehla elizenza ikholwa kakhulu esontweni ngake ngalimpintsha ngamathanga lakhalisa ekwesimaku. Ngiliphethe ngesibumbu, ngiwavala amathanga ngilizwe lifenda sakudikibala ngisikhiphe sonke isibumbu ngilihlekezele lifende lize likhamise. Ungaliphikela uma usulibona lizenza ncono ngathi laphaya esontweni.

Namhlanje ngizikhumbulela izigemegeme zikaGumede. Ngiqale ukumbebhisa eno-17 years. mina ngangino 26, ngimdlula ngu9 years wonke, futhike yena wayeseyiqhumamponjwana, mina sengikhulile nje impela ngoba nengane ngase ngike ngayibeka phansi, futhi isina-2 years. Ngalesosikhathi wayengaqonyelwa ukuthi kube kuhle uMthuthuzeli. Ilapho ngabona khona-ke ukuthi ngangimdinga nami ozongithuthuzela ngoba yena wayethuthuzela abanye. Ngiyamthanda kodwa uMthuthuzeli wami noma esedlala ushukela nje, ngike ngimsikaze ngayo indabandaba ngimbone ehleka inhlinini. Bengisathi-ke wayeqonywa unkunzana, kuyinhlanhla elale ekhaya izinsuku ezintathu zilandelana. Mina ngangiwuthandani umthondo ngaleyonkathi. Kwala ngisho sengimtshela ukuthi akobakhwela abafazi abuye nganeno bazomkhwelela naye uma engabhakile. Kwavele kwanhlanga zimuka nomoya. Ngaze ngasola ukuthi ukuzala mhlawumbe yiko okwasiqhatha kwanweba igolo. Ngoba wayevele angabambeki nje uMthuthuzeli ngithi ubela ubela hhawu, koze kuse emnyango engabonwa nangalukhalo.

UMakhongco Gumede, ngimaze ngalesosikhathi. Kwangumfanyana nje ozihloniphelayo, kungibiza ngosisi, bekuyaye kufike lapha ekhaya kuzongicandela izinkuni. Futhi kwakuqale kahle nje ngoba phela ngize ngikwazi nje okunguMakhongco ngoba bekujwayele ukuyothengela ubaba ugwayi esitolo. Kuhlonipha. Kugcine sekusiza nje ekhaya, ngoba vele uMthuthuzeli yivila lokuzalwa. Kanti kuzogcina sekumsiza nangokumkhwelela mina. Kwakukhuthele impela kona Angilukhohlwa kodwa usuku mhla kuqala ukungikhwela. Angazi noma kwangirobha, noma yimina owakurobha kona noma sarobhana. Namanje ngisazibuza ngiziphendule ngingaphumi nampedulo.

UMthuthuzeli wathola umsebenzi eMpangeni. Loko kwachaza ukuthi ngizosala ngedwa nengane encane ekhaya. Nabasemzini bakhe kwesinye isigodi, thina besizihlalela sobabili nje vo noMthuthuzeli wami. Bese sisizwa nguye umfana kaGumede, uMakhongco. Wahamba-ke uMthuthuzeli, sasala naye uYeyeye omncane. Yake yaphela nje inyanga sizihlalela, nami ngingakucabangeli lutho okuyingane. Indaba yoniwa ukufika kukaMthuthuzeli ebuya eMpangeni. Ufika ukhathele, lutho ukungibhebha ngolwesiHhlanu afika ngalo. Ngomgqibelo sayothenga izimpahla edolobheni. Wabuya lapho wakhala sona leso sokukhathala. NgeSonto esezohamba abuyele eMpangeni Wangisusa ulaka ngikungikitakitaza wase engibhebhisa okweqhude esegcina icala nje. Yanginenga lento yakhe yokungichamela angishiye ngilubaluba. Kanti kuzothi eqeda nje ukugibela ibhasi, kufike uYeyeye ezocanda izinkuni njengenjwayelo.

Ngikudlalise loku okunguMakhongco ngikubuze ukuthi kungambhebha yini umuntu omdala kunakho? Kuvele kuthi kona ngisho kwamina kungangibhebha ngikhalise okwengane. Kwangithusa ngoba phela ngangingazi nokuthi kwasekukwazi ukubhebha loko. Mahlayana mahlayana, kwagcina kungiphulule ubuso, angithi-ke ngangivele ngiziqhanyelelwe, ngakutshela ukuthi uma kufuna ngikushise ngamathanga akobuya sekuhwalele. Kwahleka kwahamba. Kanti izwile ingane, kwathi kungahwalala kwatheleka okungunkomana. Kwathi vele kade kwabona ukuthi ngidlala indlala. Kwasondela kwangigqukuluza ngomthondo. Hhabe kwaluthinta uhlanya. Ngathatha okuyingane ngoba kwakuvele kuzela ngayokulalisa ebhanklni lakho. Ngabuya ngingasadle nkobe zamuntu. Umsunu sewuloku unqaphaza ubala, bhekake nephenti ngangingaligqokanga emva kokununuselwa ngomthondo emini.

Ngakuthi nkamfu, ngakubamba ngakusondeza. Ngazisusela iziqanda, kwangigijima ngolimu okungu-Yeyeye kwadidizela ikhanda.  Wawungafunga ukuthi ngigijinywa yinyoka emqaleni. Kwaba mnandini lapho, wo hamba minyaka. Bheka ngoba kwakuqatshulwa kahle ngangikugcine eminyakeni emibili eyayedlule. Ngake ngasizwa isibumbu sifukuza sengathi kukhona okusidlikizisayo. Kwagedezela umzimba wonke ngavukwa yi-high-high ngamfoma umjuluko ngamanzi te. Vele-ke nje ngiyazifela ngomthondo oqinile uma ngike ngawubamba kuvele kuxege amadolo, ngiphelelwe ngamandla, kube sengathi kukhona into engithithibaliswe ngayo.

Saya sekunguwashiywa-washiywa embhedeni. Sathi sifika sasibambana sinkonkoshelana. Ngizwa kahle ukuthi igolo limanzi te, kodwa wayezothini lomfana wayengeke acabange ukuthi kade ngamhalela? Kwakungasekho sikhathi, kwakuphuthuma kuzikhindi. Wathi ekhumula ngapha ngangikhumula nami, kungubutata. Wakhiphani umfana! Inhlokohlela yomthondo, into eyathi ukungithusa kancane, ngezwa ngishaywa wuvalo. Ngaziqinisa. Ngathi suka bo, ngase ngingumfazi omdala owayeseze wazala nokuzala, ngangisangasaba umthondo? Ngangqashela embhedeni khona ngisaba nginjalo. Kwawubamba umthondo okuwunkomana kwawubusheka egolo. Ngawuzwa uloku unyibilike njalo usho phakathi, waye wagcwala isibeletho. Ngaqale ngasaba ukumbamba ngimnkonkoshele hleze kwakuzoba buhlungu. Kwangibhuxeka ukufa kwentaba. Kwachwaza amadlebe engathi ngigibele itekisi eliphelwe ngamabhuleki, kwaduma izihlonono. Kwake kwawujikijela ngezwa kunginwaya amalelebe ngamasende, ngezwa ukuthi sekuwufuqe phakathi wonke, ngakubamba ngakusondeza. Pho kwakusewu 2slice, kwangena kwathi khaxa emathangeni. Kwanginamathela njengombokwane unamathele etsheni. Kwashisa umzimba wonke, kwabuya ngezingani ukujuluka. Ngawaqhekeza wenko amathanga, ngakufenda ngakusheshisa, sengisaba ukuthi kwakuzongiphinda esikaMthuthuzeli. Hheyi, kwangigoqoza okungumfana. Ngazithuka sengikubiza ngoQwabe omkhulu. Kwaba engathi ngikuvusa usinga. Kwawubuxeeka ngawuzwa sengathi ugijima eqolo. Akubona ubumnandi lobuya.

Ngathi ngizwa umzimba wawudlala indlikizane wonke, ngezwa ukuthi ngasengifike qathatha khona kwandawo. Ngakukhomuza ngathi akufende kusheshise kungifikise ezulwini elincane. Laqina ngendlela eyangixaka ipipi, futhi engathi ngagcina ngaleliyalanga ukuzwa umthondo uqina kanjeyana, ngakhalela phezulu kuhle komuntu emuka nomfula, ngaqhwishisa okomuntu eseya kwagoqanyawo, ngachama. Igazi lathi kla umzimba wonke ngenanela ukuzoyiza kubhejwa yingcweti. Ngaphazanyiswa yiko okungumfana sekubhongisa okukakotshi, kanti nako sekuyangichamela. Kwasithulula ngasizwa sifudumalisa isinye sonke isidoda. Kwakungathi ungichelela ngehose pipe yamanzi afudumele asibelethweni. Kwazoyiza kamnandi. Ngavele ngazizwela nje ukuthi ngangobuye ngikucele kungiphinde. Phela ngangiqala ukubhejwa kanjeya.

Angilale sekuhlwile. Kodwa ngiyazisa ngoQwabe wami osaphenduka intithiboya.

Da Hummer Gal