Mzala Wami
githi angiphendule phela encwadini yakho emnandi kangaka owangibhalela
yona, cha kubukeka sengathi impela amaciko elinjengaloyo mfana wakwa
Cele awavamile. Akasayibambi yini phela umalume incwadi yami leyo!
Lwathi alungiqede uvalo, ngase ngikhumbula ukuthi phela akufundile
okungumalume, ngisho angahlala nayo ubusuku bonke, kuye kuyazifela.
Umuntu phela engivame ukufunda naye incwadi umama, angazi kwenzekani
ngayivula ngingedwa lena. Eyi, mzala, wangibulala-ke ngokuchanyela
ngalencwadi yakho, uyazi ngezwa ngikudlela umona, phela thina sesaba
yimigodi enganukwa yinja. Mhlawumbe mina okungumfana lokho kwakuyomane
kuyozilalela kubangani bakho. Ngaba ukuthi nje nhla mzala lapho uthi
walala ungasogqoke naphenti ngasho ngathi uyabona-ke lapha, umzala
uzongibulala ngukuchanyelwa.
Ngayiphindaphinda mzala sengimanzi nte, bheka-ke ngisesikhathini,
kwakuthi noma ngithi anke ngizibe, kwale, ngithuke iminwe isingaphakathi
esibunjini sami. Ngakusasa ngase ngiqedile esikhathini sengi clean,
ngayiqala phansi incwadi mzala, hhayi-ke lapho mzala ngangithunda
ngithundile. Ayibekeki phansi incwadi yakho mzala. Ngathi nje ntombi
angiyiqale ngingakavuki. Angisadinwa yilelikhehla lakwaDlamini
elilungisa ucingo nothango lapha ekhaya lifika uyazi sengisengigqiha
ngedwa, lapho nje sengithunda, lingqongqoze libuze ukuthi ngiyagula yini
lizwa ngikhala kangaka ngaphakathi. Ngethuka ngoma mzala, ngoba
bengingazi ukuthi sengikhala ngendlela yokuthi sekuzwa nabantu abahamba
phandle. "Ungafeli endlini sikhona bo!" kwake kwathi angilifusegise,
nganyanya. Ngazibamba nokho ngoba nginenhlonipho.
"Akukho lutho mkhulu, ngiyahlabelela," Nginxaphe. Ngicela ungiphe
impintshisi ntombazane yami lapho endlini." Ngiphume nayo kuthi
angiqhume ukuthukuthela lapho, cabanga-ke nami sengiphuma ngigqoke
leliyapitikoti lami elimnyama elingiveza nginjalo, sengikhohlwe nya
yindaba yephenti. Sengibona nenduku yekhehla idudula ibhulukwe
okwenyundu emgodini. Ngezwa koma amathe lapho ikhehla lithe njo
emilenzeni yami. Ngazikhophozelisa kwaphela nya nokuthukuthela. Sabukana
kabili kathathu lase libuza, "Uwedwa yini," ngavuma ngekhanda lapho
isibumbu sesizidlalela sodwa ngibona into emnyama ivela kuziphu okade
wazifela wekhehla. Angazi kwenzekani, ngabona sengilidonsa ngengalo
ikhehla ngalifaka endlini, nalo alizange lilokhu libuza imibuzo eminingi
njengomshushisi.
Ngalala phezu kombhede ngabheka phezulu ngacimeza, ngabuye ngabheka,
laphoseliphefumulela phezulu ikhehla labantu. Ngalinunusela ngebele
ngabona kuqhilika imibimbi. Ngathi ukulinwaya ngengono yalo
lantswininiza okomdlwane. Ngalicela lingincele amabele, lathi ukuxwaya,
ngathatha isandla salo ngasibeka enkomeni ngalitshela ukuthi ngeke
likuthole lokhu uma linganginceli. Ngezwa kushisa umzimba ekuseni kusa.
Kulowomzuzu ngibhizi ngilikhumula osafari balo.
Kwangathi ngiyavuka ngiyalidudula ngicabanga ukuthi kukhona ongqongqoza
emnyango, kanti hhayi, izinkukhu, nazo ezixakekile ukuthi kuze kube
ilesikhathi aziphakelwa yini. Ngizizibe. Ngiyivule kakhulu imilenze
lapho ngithi akabuke inkomo yami, lapho wavele wakhumula ibhulukwe
nesikhinjana esiluhlaza sebhola, lezi ezazigqokwa oJomo Sono, nglahla
laphaya. Wemzala, induku engakaya kusazothatha iminyaka ukuthi ngiphinde
ngiyibone.
Ngayibamba isandla sangavuma nokuhlangana ngale. Ngathi ukuyishaya
indlwaphu. Ngabona liqinisa izinqe ngaphinda ngayishaya ngamandla
indlaphu, lakhipha umcibisholo wesidoda owangigeja ngokulambisa waye
wahlala enhla nombede. Lapho-ke lathi ukuthamba, ngangazibeka phansi
nami sengibona ukuthi kathi ikhehla liphethe isikhali sabeNtungwa
esinje.
Ngasondela, ngayibamba induku ngaliphinda ngendlaphu laphinde lama lathi
mpo! Kodwa ngayibona ukuthi isaqoqa amandla, ngayisondeza ngasenkomeni
induku yalo ngayibona iqhansa imithambo, ngalicela lingifake umunwe
enkomeni, langananaza lawushutheka umunwe omkhulu, noma lalingilimaza
ngezinzipho ngaqoma ukuziba. Ngathi alithi ukuwunyakazisa, lakwenza
lokho, hhawu ngavele ngathunda zibekwa. Lawukhipha. Ngavele ngalicela
ukuthi lingibeke ezulwini elincane.
Wangena umthondo omdala ngiyakutshela wena, wake wayibona inkunzi
ikhwela, wagqiha ngathi akaphushe ngamandla. Lapho ngazibamba izinqe
ngazipetula, lapho ezivuzela ngisho amathe ekhehleni. Ngasho ngathi
albazi abeSuthu lelikhehla, ngizolikhinyela ngamalebe. Laphusha ikhehla
wena owabona umfanyana ona-16. Kwathi lapho lithi seliyakhathala
umjuluko usugcwele umqala, ngacela ukuba ngaphezulu, ngathi lingaphumi,
saguqulana sengiphezu kwalo lakheca isisu kwavela izimbanjwana.
Ngalibuka ngqo emehlweni liveza izisini ezigqalile. Ngalibuza ukuthi
kunjani, lavele lankwankwaza nje. Ngalixina lapho ngezwa limemeza umkalo
uMamDletshe. Ngathi dlengelele, laxolisa, ngamoyizela. Ngalibuza ukuthi
liyayazi yini idoggie Style, lathi cha. Ngasuka ngaphezulu, ngama
eceleni kombhede, ngalidunusela ngesishwapha sami, kepha ngicabanga
ukuthi konke lokho alikubonanga, ingquza yahlala obala okweyembuzi.
Lathi ukuxakeka ukuthi lenzeni, ngalinda, ngezwa izandla ezihahayo
zingithinta ezinqeni, laqala lageja, ngalithethisa.
Layithola inkomo! Yagcwala isibeletho induku ngezwa okumanzana kwehla
ngemilenze yami, igazi emzimbeni lathi tshaaaa! Sengathi
sengizobhabhathiswa. Ngathi uma ngiqalaza kancane esibukweni se-dressing
table ngalibona ikhehla likotelise okwenja ikotela umgqomo kimi.
Ngalibuka kwathi angihleke, kepha isikhathi sensini sasingekho, ngezwa
ukuthi ngiyaqeda manje ngakhala kakhulu kwathuka neqhude eduze
komnyango. Lapho ikhehla imilenze yami selibambe ungathi liqhuba iwheel
barrow, ngezwa sengathi liyaphelelwa, lakhonkobala kwavuza amathe
engawezwa ehla ngomhlane saye salala sobabili embhedeni sakhefuzela.
Ngamuzwa umama avulela izimbuzi, ngasho ngathi ngibanjiwe-ke namhlanje,
kanti uzomemeza ebuza. "WeThoko akuvukwa yini namhlanje?" Ngazulazula
endlini manje senginenkinga yokuthi ngizomkhipha kanjani uDlamini lona
ogcwele indlu. Usegqokile naye. Wangqongqoza umama emnyango, ngathi kuye
ngiyeza, ukuthi ngifake uKhasta oli, ngakhombisa uDlamini uwadrophu
ngamehlo, wangenisa okwencane ingane idlala umacashelana. Ngamuzwa umama
esehamba ethetha, ngatshela uDlamini aphume, waphuma ngamdonsa ngendlebe
ukuthi aqaphele emnyango uma ephuma. Wavuma, wathi tshobe, ngahleka
ngedwa. Hhayi mzala mhlawumbe lalichathile lelikhehla, ngoba ngathi
ngiyaphuma, ngezwa kubuhlungu isimanga emilenzeni yami. Impela
lesisalukazi sakwakhe ngizosiphuca sona.
Cha mzala angivalelise, ngilale, phela kungasa ngibhala uyangazi nawe.
Tshela uAnti ukuthi leyonto angiyitholanga. Ubofona phela, selulungile
ucingo lwasesitolo.
Yimi umzala Wakho
githi angiphendule phela encwadini yakho emnandi kangaka owangibhalela
yona, cha kubukeka sengathi impela amaciko elinjengaloyo mfana wakwa
Cele awavamile. Akasayibambi yini phela umalume incwadi yami leyo!
Lwathi alungiqede uvalo, ngase ngikhumbula ukuthi phela akufundile
okungumalume, ngisho angahlala nayo ubusuku bonke, kuye kuyazifela.
Umuntu phela engivame ukufunda naye incwadi umama, angazi kwenzekani
ngayivula ngingedwa lena. Eyi, mzala, wangibulala-ke ngokuchanyela
ngalencwadi yakho, uyazi ngezwa ngikudlela umona, phela thina sesaba
yimigodi enganukwa yinja. Mhlawumbe mina okungumfana lokho kwakuyomane
kuyozilalela kubangani bakho. Ngaba ukuthi nje nhla mzala lapho uthi
walala ungasogqoke naphenti ngasho ngathi uyabona-ke lapha, umzala
uzongibulala ngukuchanyelwa.
Ngayiphindaphinda mzala sengimanzi nte, bheka-ke ngisesikhathini,
kwakuthi noma ngithi anke ngizibe, kwale, ngithuke iminwe isingaphakathi
esibunjini sami. Ngakusasa ngase ngiqedile esikhathini sengi clean,
ngayiqala phansi incwadi mzala, hhayi-ke lapho mzala ngangithunda
ngithundile. Ayibekeki phansi incwadi yakho mzala. Ngathi nje ntombi
angiyiqale ngingakavuki. Angisadinwa yilelikhehla lakwaDlamini
elilungisa ucingo nothango lapha ekhaya lifika uyazi sengisengigqiha
ngedwa, lapho nje sengithunda, lingqongqoze libuze ukuthi ngiyagula yini
lizwa ngikhala kangaka ngaphakathi. Ngethuka ngoma mzala, ngoba
bengingazi ukuthi sengikhala ngendlela yokuthi sekuzwa nabantu abahamba
phandle. "Ungafeli endlini sikhona bo!" kwake kwathi angilifusegise,
nganyanya. Ngazibamba nokho ngoba nginenhlonipho.
"Akukho lutho mkhulu, ngiyahlabelela," Nginxaphe. Ngicela ungiphe
impintshisi ntombazane yami lapho endlini." Ngiphume nayo kuthi
angiqhume ukuthukuthela lapho, cabanga-ke nami sengiphuma ngigqoke
leliyapitikoti lami elimnyama elingiveza nginjalo, sengikhohlwe nya
yindaba yephenti. Sengibona nenduku yekhehla idudula ibhulukwe
okwenyundu emgodini. Ngezwa koma amathe lapho ikhehla lithe njo
emilenzeni yami. Ngazikhophozelisa kwaphela nya nokuthukuthela. Sabukana
kabili kathathu lase libuza, "Uwedwa yini," ngavuma ngekhanda lapho
isibumbu sesizidlalela sodwa ngibona into emnyama ivela kuziphu okade
wazifela wekhehla. Angazi kwenzekani, ngabona sengilidonsa ngengalo
ikhehla ngalifaka endlini, nalo alizange lilokhu libuza imibuzo eminingi
njengomshushisi.
Ngalala phezu kombhede ngabheka phezulu ngacimeza, ngabuye ngabheka,
laphoseliphefumulela phezulu ikhehla labantu. Ngalinunusela ngebele
ngabona kuqhilika imibimbi. Ngathi ukulinwaya ngengono yalo
lantswininiza okomdlwane. Ngalicela lingincele amabele, lathi ukuxwaya,
ngathatha isandla salo ngasibeka enkomeni ngalitshela ukuthi ngeke
likuthole lokhu uma linganginceli. Ngezwa kushisa umzimba ekuseni kusa.
Kulowomzuzu ngibhizi ngilikhumula osafari balo.
Kwangathi ngiyavuka ngiyalidudula ngicabanga ukuthi kukhona ongqongqoza
emnyango, kanti hhayi, izinkukhu, nazo ezixakekile ukuthi kuze kube
ilesikhathi aziphakelwa yini. Ngizizibe. Ngiyivule kakhulu imilenze
lapho ngithi akabuke inkomo yami, lapho wavele wakhumula ibhulukwe
nesikhinjana esiluhlaza sebhola, lezi ezazigqokwa oJomo Sono, nglahla
laphaya. Wemzala, induku engakaya kusazothatha iminyaka ukuthi ngiphinde
ngiyibone.
Ngayibamba isandla sangavuma nokuhlangana ngale. Ngathi ukuyishaya
indlwaphu. Ngabona liqinisa izinqe ngaphinda ngayishaya ngamandla
indlaphu, lakhipha umcibisholo wesidoda owangigeja ngokulambisa waye
wahlala enhla nombede. Lapho-ke lathi ukuthamba, ngangazibeka phansi
nami sengibona ukuthi kathi ikhehla liphethe isikhali sabeNtungwa
esinje.
Ngasondela, ngayibamba induku ngaliphinda ngendlaphu laphinde lama lathi
mpo! Kodwa ngayibona ukuthi isaqoqa amandla, ngayisondeza ngasenkomeni
induku yalo ngayibona iqhansa imithambo, ngalicela lingifake umunwe
enkomeni, langananaza lawushutheka umunwe omkhulu, noma lalingilimaza
ngezinzipho ngaqoma ukuziba. Ngathi alithi ukuwunyakazisa, lakwenza
lokho, hhawu ngavele ngathunda zibekwa. Lawukhipha. Ngavele ngalicela
ukuthi lingibeke ezulwini elincane.
Wangena umthondo omdala ngiyakutshela wena, wake wayibona inkunzi
ikhwela, wagqiha ngathi akaphushe ngamandla. Lapho ngazibamba izinqe
ngazipetula, lapho ezivuzela ngisho amathe ekhehleni. Ngasho ngathi
albazi abeSuthu lelikhehla, ngizolikhinyela ngamalebe. Laphusha ikhehla
wena owabona umfanyana ona-16. Kwathi lapho lithi seliyakhathala
umjuluko usugcwele umqala, ngacela ukuba ngaphezulu, ngathi lingaphumi,
saguqulana sengiphezu kwalo lakheca isisu kwavela izimbanjwana.
Ngalibuka ngqo emehlweni liveza izisini ezigqalile. Ngalibuza ukuthi
kunjani, lavele lankwankwaza nje. Ngalixina lapho ngezwa limemeza umkalo
uMamDletshe. Ngathi dlengelele, laxolisa, ngamoyizela. Ngalibuza ukuthi
liyayazi yini idoggie Style, lathi cha. Ngasuka ngaphezulu, ngama
eceleni kombhede, ngalidunusela ngesishwapha sami, kepha ngicabanga
ukuthi konke lokho alikubonanga, ingquza yahlala obala okweyembuzi.
Lathi ukuxakeka ukuthi lenzeni, ngalinda, ngezwa izandla ezihahayo
zingithinta ezinqeni, laqala lageja, ngalithethisa.
Layithola inkomo! Yagcwala isibeletho induku ngezwa okumanzana kwehla
ngemilenze yami, igazi emzimbeni lathi tshaaaa! Sengathi
sengizobhabhathiswa. Ngathi uma ngiqalaza kancane esibukweni se-dressing
table ngalibona ikhehla likotelise okwenja ikotela umgqomo kimi.
Ngalibuka kwathi angihleke, kepha isikhathi sensini sasingekho, ngezwa
ukuthi ngiyaqeda manje ngakhala kakhulu kwathuka neqhude eduze
komnyango. Lapho ikhehla imilenze yami selibambe ungathi liqhuba iwheel
barrow, ngezwa sengathi liyaphelelwa, lakhonkobala kwavuza amathe
engawezwa ehla ngomhlane saye salala sobabili embhedeni sakhefuzela.
Ngamuzwa umama avulela izimbuzi, ngasho ngathi ngibanjiwe-ke namhlanje,
kanti uzomemeza ebuza. "WeThoko akuvukwa yini namhlanje?" Ngazulazula
endlini manje senginenkinga yokuthi ngizomkhipha kanjani uDlamini lona
ogcwele indlu. Usegqokile naye. Wangqongqoza umama emnyango, ngathi kuye
ngiyeza, ukuthi ngifake uKhasta oli, ngakhombisa uDlamini uwadrophu
ngamehlo, wangenisa okwencane ingane idlala umacashelana. Ngamuzwa umama
esehamba ethetha, ngatshela uDlamini aphume, waphuma ngamdonsa ngendlebe
ukuthi aqaphele emnyango uma ephuma. Wavuma, wathi tshobe, ngahleka
ngedwa. Hhayi mzala mhlawumbe lalichathile lelikhehla, ngoba ngathi
ngiyaphuma, ngezwa kubuhlungu isimanga emilenzeni yami. Impela
lesisalukazi sakwakhe ngizosiphuca sona.
Cha mzala angivalelise, ngilale, phela kungasa ngibhala uyangazi nawe.
Tshela uAnti ukuthi leyonto angiyitholanga. Ubofona phela, selulungile
ucingo lwasesitolo.
Yimi umzala Wakho
No comments:
Post a Comment